Als je een tijdje zonder
werk zit ben je een bankzitter. Een bankzitter is dus ongeveer hetzelfde
als iemand die achter de geraniums zit: hij heeft alle hoop op een volwaardig
leven opgegeven. Meestal gaat het om mensen die door oorzaken die ze zelf niet
in de hand hebben (bedrijf failliet, ouder dan 65) buiten het arbeidsproces
zijn gezet. En niet werken associëren wij met luiheid, tenzij je jong of oud
bent want dan is het normaal. Dit arbeidsethos noemen wij calvinistisch, maar
het is in zijn huidige vorm pas ontstaan na de industriële revolutie. Calvijn
had al ver voor de 19e eeuw zijn schaapjes bekeerd, maar blijkbaar
drong de essentie van zijn gedachtengoed wat laat door in de lage landen.
Mogelijk hebben die luie papen daar de hand in gehad. Hoe dan ook, wij zien
mensen zonder werk nu als een soort moderne landloper. Vooral geen geld geven
want daar worden ze nog luier van.
Om die negatieve connotatie te verwijderen verzinnen we
andere termen, zoals “in between jobs”. In mijn bedrijf (een detacheerder)
worden we VIPpers genoemd. Betekent gewoon “vrij inzetbaar personeel”, briljant
gevonden nietwaar? Maar de geur blijft hetzelfde: looser! Zou dit nu veranderen
als we steeds meer flexwerkers krijgen die af en toe even moeten uitrusten
voordat ze aan de volgende sprint gaan beginnen (scrum is het nieuwste
modewoord)? Of zit de calvinistische moraal zo diep geworteld in onze
samenleving dat wij er op neer blijven kijken? Maar als meer dan de helft van
de werkzame bevolking dit heeft meegemaakt dan kan het toch niet zo abnormaal
en verfoeilijk zijn?
De laatste tijd is de discussie over flexwerk weer opgelaaid
omdat recente studies aantonen dat
flexwerkers helemaal niet zo veel gelukkiger zijn dan mensen met een vast
contract. Daar wil ik mij nu ook in gaan mengen met een nieuw voorstel. Stel nu
eens dat je iedereen op een vast contract zet met van beide zijden een
opzegtermijn van 1 maand. Dat moet werkgevers toch aanspreken: de ultieme
flexibele arbeidsprocedure. Oké, ontslag op staande voet zou nog beter zijn,
maar je moet iets weggeven. Wat zou daar voor de werknemer tegenover moeten
staan? Dat zou een werkgarantie moeten zijn, alle werkgevers samen zorgen
ervoor dat je weer een nieuwe baan krijgt. Dus je krijgt werk, maar je kunt
maar ten dele zelf bepalen waar en wat. En mocht dat onverhoopt niet lukken dan
krijg je een uitkering ter hoogte van je laatste salaris. Maar… je mag geen
werk weigeren zonder consequenties. Dus niemand zit zonder werk, tenzij de
markt tegenzit, maar daar kan je niets aan doen (ook al doen politici jou
geloven dat zij dat wel kunnen). Als je nu deze gedachte combineert met een
basisinkomen dan zou dat heel veel overhead kunnen schelen. Je hebt namelijk
geen CWI of UWV meer nodig. Het verdelen van het werk onder de mensen laat je over
aan detacheerders, die hebben daar heel veel ervaring mee (neem mijn
detacheerder bijvoorbeeld, dan heb je gelijk een hele goede). Het basisinkomen
kan via de belasting worden geregeld, omdat daar alle weerstand met een gouden handdruk
is vertrokken verwacht ik daarmee geen problemen. Die jonge computer nerds die
straks bij de belastingdienst werken hebben dat basisinkomen in een oogwenk
geprogrammeerd.
Geen zorgen, werk blijft lonen. Niets houdt je tegen om zelf
van baan te veranderen. En ook de salarisonderhandelingen zullen niet
veranderen. Mocht er niet voldoende werk zijn in Nederland dan is het een
probleem, maar dat is het nu ook. Maar in mijn voorstel hoef je niet je huis op
te eten voordat je een basisinkomen krijgt. Wel moeten we nog even nadenken
over de bewuste ZZP’ers, de mensen die bedrijfsmatig voor zichzelf willen
werken. Hebben zij ook recht op dit systeem? Willen ze überhaupt wel aansluiten
bij dit systeem? Kun je er voor kiezen om niet mee te doen? Natuurlijk hoeven
ze niet aan te sluiten bij het werkgarantie systeem.
Kortom, wat mij betreft voldoende mogelijkheden om een grondige
herziening van ons arbeidsethos te bereiken. Geef iedereen zijn eigen bank dan
is het niet gek meer dat hij er af en toe ook op gaat zitten. We zijn immers
allemaal aan het werk. En laten we eerlijk zijn, van een basisinkomen kun je
echt niet twee keer per jaar op vakantie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten